Choroby wzroku, jednego z podstawowych narządów zmysłu człowieka od zawsze stanowiły dla medycyny duży problem wymagający skutecznych i długotrwałych rozwiązań. Możliwość obserwacji świata za pomocą wzroku jest dla człowieka jedną z najważniejszych umiejętności i choć w wielu przypadkach jest ona niemożliwa, w momencie gdy da się ją jeszcze zachować warto walczyć. Tak też dzieje się z dwiema najbardziej popularnymi chorobami oczu – zaćmą i jaskrą. Obie, choć niepozorne, mogą z czasem całkowicie pozbawić zdolności widzenia. Jakie są ich podobieństwa i różnice?

Jaskra a zaćma – podstawowe podobieństwa

Zarówno zaćma, jak i jaskra są dolegliwościami występującymi często w związku z ogólnym procesem starzenia się organizmu i słabnięcia narządu wzroku. Z tego też powodu bardzo często choroby te są mylone, pomimo wyraźnych różnic pomiędzy ich objawami. Istnieje też jednak szereg podobieństw, dzięki którym można choroby porównać. Po pierwsze, obydwie są chorobami rozwijającymi się często przez wiele lat bez zauważalnych problemów – choremu może wydawać się, że doświadcza po prostu naturalnego pogłębiania się wady wzroku. Niestety, zarówno zaćma jak i jaskra mogą nieleczone doprowadzić do bardzo poważnych powikłań wśród których należy wymienić także całkowitą utratę wzroku.

Podobieństwa pomiędzy chorobami pojawiają się też w obrębie przyczyn ich powstawania. Jaskra i zaćma mogą być wywołane przez wrodzone wady genetyczne lub pojawić się na skutek określonych czynników takich jak urazy gałki ocznej, duże wady wzroku, cukrzyca i choroby metaboliczne, stosowanie leków kortykosterydowych czy kłopoty z nadciśnieniem. Ostatecznie, zarówno zaćma, jak i jaskra mogą być zwyczajnie skutkiem starzenia się organizmu – w przypadkach tych mamy do czynienia z tzw. odmianą starczą choroby.

Jaskra a zaćma – najważniejsze różnice

Lista różnic pomiędzy obydwiema chorobami oczu jest oczywiście znacznie dłuższa. Podstawową z nich jest samo umiejscowienie choroby w gałce ocznej – zaćma dotyka soczewki oka odpowiadającej za zdolności akomodacyjne i ostre widzenie, podczas gdy jaskra to choroba powodująca podwyższone ciśnienie wewnętrzne oka, spowodowana najczęściej urazami siatkówki.

Z powodu różnych punktów występowania choroby, zupełnie inne będą też objawy zaćmy i jaskry. Ta pierwsza powoduje oczywiście stopniowe zamglenie soczewki, które ogranicza ostrość widzenia, głębię kolorów, utrudnia skupianie wzroku na jednym punkcie, ocenę odległości i niemalże uniemożliwia jakiekolwiek widzenie w ciemności. W przypadku jaskry zwęża się natomiast całe pole widzenia, które tylko pozornie wydaje się być objawem podobnym do zaćmy. Wśród podstawowych objawów choroby należy wyróżnić silny ból oczu i głowy, nudności, oraz widzenie kolorowych obręczy wokół źródeł światła. Objawy te dotyczą ostrej odmiany jaskry. W przypadku wersji podostrej, objawy te mogą być lżejsze i często nieobecne przez większą część okresu choroby.

Metody leczenia jaskry i zaćmy

Zarówno jaskra, jak i zaćma są chorobami wymagającymi natychmiastowej reakcji lekarskiej w celu usunięcia dokuczliwych objawów i wyeliminowania możliwości całkowitego pozbawienia wzroku przez chorobę. Podstawową różnicą pomiędzy dwiema chorobami jest jednak to, że jaskrę można częściowo opanować za pomocą środków farmakologicznych – kropli do oczu, które obniżą ciśnienie wewnętrzne oka i opóźnienie jej rozwoju. Na zaćmę należy zawsze reagować poprzez zabieg, gdyż żadne krople nie są w stanie zahamować, a nawet opóźnić procesu mętnienia soczewki. Jedynym rozwiązaniem w jej wypadku jest całkowite usunięcie chorego narządu i wstawienie w jego miejsce sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej, która będzie naśladowała naturalne zdolności akomodacyjne oka i pozwoli na swobodne patrzenie na świat. Zabieg usunięcia zaćmy jest szybki, nie narażony na nadmierne ryzyko i przede wszystkim niesie za sobą ogromną poprawę jakości widzenia.

Operacyjne leczenie jaskry podejmowane jest w momencie, gdy krople zdają się nie pomagać a choroba pogłębia się, dając coraz trudniejsze do zniesienia objawy. W sytuacjach takich pomoc polega na szybkim zabiegu laserowym, za pomocą którego wykonuje się niewielkie nacięcie pozwalające ułatwić przepływane cieczy pomiędzy komorami oka i tym samym obniżyć ciśnienie wewnętrzne oka. Bardzo często operacja jaskry jest niezbędnym elementem przygotowań do operacji usunięcia zaćmy w momencie, gdy obydwie choroby występują jednocześnie.